„Co nas najprawdopodobniej czeka? Po pierwsze, ograniczenie pluralizmu politycznego, poprzez ograniczenia swobodnego tworzenia i funkcjonowania organizacji społecznych. Po drugie, ograniczenie wolności zgromadzeń. Po trzecie, ograniczenie wolności słowa.
Ograniczania wolności wypowiedzi widać już wyraźnie. Mamy do czynienia z coraz większą cenzurą. Jaskrawym przykładem cenzury była oczywiście ingerencja w listę przebojów Trójki. Media publiczne zostały zdegradowane do roli służby partyjnej, a prywatne media, które jeszcze aspirują do niezależności, stają się niezwykle ostrożne” – mówi prof. Mirosław Wyrzykowski – profesor nadzwyczajny i były dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, przewodniczący Komitetu Nauk Prawnych PAN (2011-2015), sędzia Trybunału Konstytucyjnego (2001-2010).
Przyzwyczajamy się do tego, że konstytucja jest naruszana. A powinniśmy być teraz niezwykle czujni. Jeśli godzimy się na ograniczanie prawa udziału w wyborach, to zaraz mogą być ograniczone inne nasze prawa i wolności. Już są – przestrzega prof. Mirosław Wyrzykowski.
Prof. Mirosław Wyrzykowski: Niezgodność z konstytucją to najpoważniejsza wada wyborów. Obywatele zostali złapani w diabelską pułapkę. Zostali postawieni przed wyborem między udziałem w akcie wyborczym, który od samego początku był niekonstytucyjny – i takim pozostaje – a działaniami, które mogą być interpretowane jako ratowanie resztek porządku demokratycznego.
Wyjście z takiej diabelskiej pułapki jest niezwykle trudne. Mamy alternatywę: albo udział w wyborach obarczonych oczywistą niekonstytucyjnością, albo odmowa udziału w kolejnym etapie destrukcji porządku konstytucyjnego. Każdy musi tę kwestię rozstrzygnąć sam – w swoim rozumieniu obywatelskości, w rozumieniu odpowiedzialności za działanie albo zaniechanie.
Każdy musi też rozstrzygnąć, jakimi wartościami będzie się kierował w momencie podejmowania tej decyzji. Każde z tych dwóch rozstrzygnięć będzie miało swoje własne, poważne uzasadnienie. Tyle że będą to uzasadnienia pochodzące z różnych porządków: konstytucyjnego i politycznego.
Rozmowa z prof. Mirosławem Wyrzykowskim >>>
W dzisiejszym polskim populizmie (prawicowym i lewicowym) dawny bolszewizm wraca jako farsa. Rafał Trzaskowski nie wpadł w pułapkę „elitarności”, którą zastawiały na niego populistyczna prawica i populistyczna lewica. Już kampanię samorządową 2018 roku wspólnie prowadzili przeciwko niemu Patryk Jaki i Jan Śpiewak. A po decyzji Dudy o ułaskawieniu Śpiewaka wiele wskazuje na to, że również kampanię prezydencką obaj panowie będą prowadzić przeciwko Trzaskowskiemu wspólnie – pisze Cezary Michalski. Wobec bezsilności populistycznej nagonki Jarosławowi Kaczyńskiemu pozostało do użycia w tej kampanii wyłącznie osobiste chamstwo, które ma – jego zdaniem – zaostrzyć polaryzację i zmobilizować wokół Andrzeja Dudy elektorat socjalu i hejtu.
Esej Cezarego Michalskiego >>>
Demokracja nie ma w Polsce pancerza państwa prawa wobec nieuchronnie jej grożącej tyranii – pisze prof. Ewa Łętowska. – Demoralizację paternalistyczną odziedziczyliśmy po PRL, zapatrzyliśmy się bezkrytycznie w demokrację liberalną, wisi nad nami nacjonalistyczny mit-fantom.
Demoralizację paternalistyczną odziedziczyliśmy po realnym socjalizmie. Ale czynnikiem historycznym, sprzyjającym bierności społeczeństwa, jest też trwałość zakorzenionego mitu-fantomu mesjanistycznej idei.
Eksponując kult cierpienia i sakralizację ofiary, służyła w momencie swego powstania moralnemu wywyższeniu narodu jako realizatora szczególnej misji zbawczej. Ten stereotyp to niebezpieczny składnik świadomości narodowej.
Wedle niego, sama Opatrzność miała czynić z Polaków wybrane narzędzie do walki ze złem historycznym. To polepszało samopoczucie, gdy w XIX w. Polska była pozbawiona niepodległości. Zarazem jednak demobilizowało i rozbrajało.
Nie bowiem własne, przyziemne wysiłki i praca nad sobą, lecz zewnętrzna, nadprzyrodzona Opatrzność miały być czynnikiem sprawczym, decydującym o pozycji wśród innych państw. Co gorzej, zaowocowało nieuzasadnionym poczuciem moralnej wyższości, towarzyszącym podziałom w naszym życiu społecznym. „W chwilach wzmożenia polskie życie polityczne wchodzi w sarmacki kostium” – trafnie zauważa Andrzej Leder.
Może wiec, poszukując określenia naszej ułomnej demokracji, zwrócić się ku narodowej tradycji i zacząć mówić o demokracji folwarcznej, mając na uwadze sposób traktowania (się) jej aktorów?
Cały esej prof. Ewy Łętowskiej >>>
Elity władzy nie szanują już nawet swoich wyborców, traktując ich jak ciemny prymitywny lud, któremu wcisnąć można każde kłamstwo.
Nazwanie posłów opozycji „chamską hołotą” wywołało mnóstwo komentarzy i stało się znaczącym wydarzeniem politycznym – tak, jakby wcześniej nie było „zdradzieckich mord”, „kanalii”, „morderców brata”, „komunistów i złodziei” i wielu jeszcze inwektyw, którymi inteligentny prostak z Żoliborza zwykł obrzucać wszystkich, którzy nie akceptują jego żądzy władzy. Komentatorzy różnią się w ocenach tego incydentu. Jedni twierdzą, że była to celowa zagrywka obliczona na odwrócenie uwagi od coraz liczniejszych afer i przekrętów ludzi PiS, inni uważają, że był to element przeciwnatarcia w słabnącej kampanii Dudy – rodzaj wezwania do kontrataku, a jeszcze inni uznali, że bluzgi Kaczyńskiego są objawem paniki i że mamy do czynienia z „pożarem w burdelu”. Tyle że tym razem prezes nie wykrzyczał obelgi w wielkich emocjach. Przeciwnie, w kącikach ust błąkał mu się złośliwy uśmieszek, a kiedy później przemierzał sejmowe korytarze, miał na twarzy wyraz ledwo skrywanej dumy i satysfakcji.
Kmicic z chesterfieldem 